สาระน่ารู้ : จัดสวนสไตล์ญี่ปุ่นง่ายๆ คุณเองก็ทำได้

ถ้าพูดถึงการจัดสวนสไตล์ญี่ปุ่นแล้วเนี่ย ต้องบอกก่อนเลยว่า เป็นสไตล์ที่มีเอกลักษณ์มากๆ เลยละค่ะ ไม่ว่าจะเป็นการตกแต่งด้วยก้อนหินขนาดต่างๆ ต้นไม้ และน้ำตก เรียกได้ว่าถ้าใครได้ไปสัมผัสที่ญี่ปุ่นแล้วก็จะรู้สึกได้ถึงความผ่อนคลาย มีความเป็นธรรมชาติ และรู้สึกได้ถึงการพักผ่อนอย่างแท้จริง แต่สำหรับใครยังไม่เคยเห็นการจัสวนสไตล์ญี่ปุ่น ไม่เป็นไรค่ะ วันนี้เราจะชวนเพื่อนๆ มาเนรมิต สวน ในบ้านให้เป็นสวนสไตล์ญี่ปุ่นกันค่ะ ว่าเราต้องทำอย่างไรกันบ้าง ไปดูกันเลยดีกว่าค่ะ

การจัดสวนสไตล์ญี่ปุ่น

1. ตำแหน่งจุดเด่นของสวน (Highlight)

จะต้องจัดไว้ในตำแหน่งที่คนในบ้านสามารถมองเห็นได้ด้วยนะคะ เพราะการจัดสวนสไตล์นี้เขาเอาคนในบ้านเป็นหลักค่ะ หรือจะเรียกว่าจัดสวนเพื่อดูเองก็ได้นะคะ ซึ่งก็จะแตกต่างกับการจัดสวนในแบบบ้านของเรานั่นเองค่ะ เพราะการจัดสวนญี่ปุ่น จะต้องคำนึงถึงความงามของวัสดุตามธรรมชาติมากๆ ดังนั้น การใช้หิน อิฐ หรือวัสดุต่างๆ จึงเป็นไปอย่างธรรมชาติไม่มีการเคลือบ ฉาบ หรือประดิษฐ์ ไม่มีการใช้รูปปั้น รูปหล่อ ที่เหมือนของจริงมาประดับสวน และจะนิยมแต่งด้วยพันธุ์ไม้เล็กๆ ค่ะ อันนี้เป็นเพียงหลักการในการจัดสวนเท่านั้นนะคะ เพื่อนๆ สามารถสร้างสรรค์ หรือจะนำมาประยุกต์ใช้เพื่อให้เกิดการผสมผสานกันไปจนทุกอย่างลงตัวก็ได้ค่ะ

2. การจัดวางองค์ประกอบ

มาต่อกันที่การจัดวางองค์ประกอบต่างๆ กันดีกว่าค่ะ ขั้นตอนแรกเราจะต้องวางผังอย่างคร่าวๆ ดูก่อนว่ามีองค์ประกอบหลักอะไรบ้าง แล้วจึงนำมาจัดเรียงตามผังที่ร่างไว้ เพื่อดูความสมดุลในมุมต่างๆ ที่ต้องการ แต่ถ้ายังไม่ถูกใจ เพื่อนๆ สามารถสับเปลี่ยน หรือโยกย้ายได้เลยนะคะ เพราะบางทีของที่เราหามาได้นั้นอาจจะไม่ตรงตามที่เราคิด แล้วจึงค่อยจัดองค์ประกอบย่อยเสริมเข้าไป แค่นี้เราก็จะได้สวนที่ลงตัวง่ายขึ้นแล้วค่ะ

3. องค์ประกอบของสวนญี่ปุ่น

ข้อนี้ต้องบอกก่อนเลยว่า องค์ประกอบของสวนญี่ปุ่นนั้น มีหลายองค์ประกอบ แต่เราไม่จำเป็นต้องนำมาใช้ทั้งหมด หรือทำตามแบบอย่างของเขาแบบ 100% นะคะ เพียงแค่เรานำมาประยุกต์ใช้ โดยนำลักษณะเด่นของการจัดสวนออกมาก็คงเพียงพอแล้วค่ะ ซึ่งองค์ประกอบในการจัดสวน มีดังนี้

พันธุ์ไม้และต้นไม้

• ไม้ยืนต้น ชนิดที่มีกิ่งก้านและใบหนาทึบ เช่น พีช เมเปิล โอ๊ค อาจจะหายากสักหน่อย ส่วนชนิดที่มีกิ่งก้านและใบโปร่ง เช่น สนญี่ปุ่น หลิว ไผ่ ซึ่งบ้านเราก็ที่มีขายในท้องตลาดค่ะ เพื่อนๆ สามารถลองไปหาซื้อกันได้ค่ะ
• ไม้พุ่ม นิยมตัดแต่งเป็นพุ่มกลม หรือรูปไข่เพื่อให้กลมกลืนกับก้อนหิน เช่น อาซาเลีย ชาดัด หรือพวกข่อย อันนี้น่าจะนำมาประยุกต์ใช้ได้ค่ะ
• ไม้ดัด ประเภทบอนไชหรือไม้แคระ ซึ่งดัดหรือตัดแต่งให้มีลีลาเหมือนไม้ต้นใหญ่แต่ย่อส่วนให้เล็กลง พวกไทร ไกร ชาดัด อันนี้บ้านเราก็หาได้ง่ายเลยค่ะ
• ไม้น้ำ มีทั้งปลูกกลางสระน้ำ และบริเวณ ริมตลิ่ง เช่น บัง กก ไอริส นั่นเองค่ะ
• พืชคลุ่มดิน เพื่อให้เหมือนหรือใกล้เคียงกับธรรมชาติ เช่น เฟิร์น ไม้ซุ้มต่างๆ ก็หาได้ไม่ยาก

4. การใช้น้ำเป็นส่วนประกอบในสวนญี่ปุ่น

เรียกได้ว่า น้ำ เป็นสิ่งที่ชโลมใจให้เยือกเย็น และมีความสุข เพราะกระแสน้ำมีอำนาจทำให้เกิดเสียง เกิดความรู้สึกมีชีวิตชีวา ไม่แปลกเลยที่สวนญี่ปุ่นจึงนิยมใช้น้ำเป็นองค์ประกอบที่สำคัญ

• น้ำตก การปลูกต้นไม้บริเวณน้ำตก ไม่ควรปลูกให้หนาทึบมากเกินไป ควรให้มีแสงสว่างลอดลงไปได้บ้าง เพื่อให้เห็นความงามของก้อนหิน และเห็นแสงเมื่อสะท้อนกับน้ำตกในบางจุด
• ลำธาร เป็นการจำลองลักษณะของทางน้ำตื้นๆ และเมื่อน้ำไหลผ่านก็จะปะทะกับก้อนหิน ทำให้เกิดละอองน้ำกระเซ็นเป็นฝอย และอาจมีเสียงดังซู่ซ่าสร้างบรรยากาศให้มีชีวิตชีวายิ่งขึ้น
• สระน้ำ ลักษณะรูปร่างเป็นแบบธรรมชาติ ขอบสระหรือริมตลิ่งจะฝังก้อนหินใหญ่น้อยไว้เป็นระยะๆ เพื่อป้องกันตลิ่งพัง และเป็นการประดับด้วย ซึ่งน้ำในสระควรใสสะอาด ไม่มีกลิ่นและไม่กระด้าง
• น้ำพุ น้ำพุในสวนญี่ปุ่นเป็นน้ำพุที่ไหลรินๆ เหมือนบ่อน้ำร้อน พุ่งขึ้นเหนือผิวดินเหมือนท่อน้ำรั่ว โดยทั่วไปมักจะจัดน้ำพุไว้ที่บริเวณใกล้เชิงเขาหรือใกล้ทางเดิน

5. การเลี้ยงปลาในสระน้ำ

สำหรับการเลี้ยงปลาไว้ในสระควรเลือกปลาที่กินพืชเป็นอาหาร เพื่อจะได้ช่วยกินตะไคร่น้ำ เช่น ปลาไน หรือ ปลาแฟนซีคาร์พ ซึ่งเป็นปลาที่เชื่อง และมีสีสันสดใส หลายสี สะดุดตา ข้อควรระวังในการเลี้ยงปลา ก็คือ อย่าให้อาหารมากจนเกินไป เพราะอาจทำให้น้ำเน่าได้ แต่ถ้าไม่เลี้ยงปลาก็ควรปลูกพืชน้ำเช่น บัว สันตะวาใบพาย เตย หรือใบข้าว ซึ่งสามารถเลี้ยงขึ้นอยู่ใต้น้ำ เพื่อเพิ่มออกซิเจนให้แก่น้ำ ช่วยแก้ปัญหาเรื่องน้ำเน่าเสียได้เป็นอย่างดีค่ะ

6. ส่วนประกอบอื่นๆ

• ตะเกียงหิน สำหรับใช้ประดับในตอนกลางวัน และให้มีแสงสว่างในตอนกลางคืน
• แผ่นทางเดิน วางคดเคี้ยวไปมา ให้ห่างกันพอดีกับระยะก้าวเพื่อใช้เป็นแนวทางเดิน นำไปสู่อ่างน้ำ และชมความงามของสวน
• รั้วไม้โปร่ง เป็นรั้วไม้ไผ่หรือกิ่งไม้ประกอบง่ายๆ ใช้เป็นฉากหลังเพื่อประดับหรือแบ่งขอบเขตของสวน
• หิน สำหรับประดับภายในสวน จะคัดเลือกรูปทรงและสีเป็นพิเศษที่ไม่ผิดไปจากธรรมชาติ ชนิดของหิน ได้แก่ หินทราย หินแกรนิต หินชนวน หินคลอไรด์ เป็นต้น และจะนิยมใช้ก้อนหินที่มีสีเข้ม เช่น สีเทา สีดำ ทำให้รู้สึกว่ามืดๆ ทึมๆ เข้ากับสีเขียวของพุ่มไม้เป็นอย่างดีถ้าไม่จำเป็นพยายามอย่าใช้ก้อนหินที่มีสีขาว เพราะจะขาวโพลงสว่างมากเกินไป และควรมีขนาดที่แตกต่างกันไป โดยการจัดวางจะต้องให้เกิดความสมดุลกันด้วย

ทั้งหมดนี้คือ องค์ประกอบของสวนญี่ปุ่น ที่เป็นสัญลักษณ์และมีความหมายทั้งสิ้น เป็นอย่างไรบ้างคะ พอทำได้กันบ้างหรือเปล่า ถึงแม้สวนญี่ปุ่นจะดูเหมือนมีหลักเกณฑ์มากมาย และมีรูปแบบที่ชัดเจน แต่เพื่อนๆ ก็สามารถสร้างสรรค์ไอเดียเพื่อมาประยุกต์ใช้ในการแต่งสวนได้นะคะ เอาเป็นว่าจัดให้ได้สมดุลของธาตุทั้งสี่ คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ ก็พอแล้วค่ะ คราวนี้ไม่ว่าใครที่ได้เห็นหรือได้เดินเข้ามายัง สวน แห่งนี้ ก็จะรู้สึกผ่อนคลายจากความตึงเครียด หันมาเพลิดเพลินกับธรรมชาติ และความสวยงามของสวนแห่งนี้อย่างแน่นอนเลยค่ะ